Στην περιβόητη πλέον προειδοποίηση της Standard & Poor’s δεν περιλαμβάνονται η Ελλάδα και η Κύπρος! Προφανώς, καθώς για την Ελλάδα έχουν εξαντληθεί όλες οι βαθμίδες κατάταξης. Απλώς να θυμίσουμε πως για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία τα κρατικά ομόλογα μιας χώρας-μέλους της Ζώνης του Ευρώ, της Ελλάδας, θεωρούνται ...
πιο ριψοκίνδυνα από αυτά των αναδυόμενων χωρών. Η χώρα εδώ και πολλούς μήνες βρίσκεται στην κατηγορία noinvestment grade - περισσότερο γνωστή ως κατηγορία «σκουπίδια» (junk bond’s). Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα της Ζώνης του Ευρώ που υπέστη την ταπεινωτική μεταχείριση της υποβάθμισης στην κατηγορία των junk bond’s.
Λοιπόν, η Standard & Poor’s έθεσε σε καθεστώς επιτήρησης (Credit Watch) για πιθανή υποβάθμιση τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση «ΑΑΑ» και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Οπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο οίκος, η κίνηση αυτή αποτελεί αποτέλεσμα της τοποθέτησης των αξιολογήσεων των 15 χωρών της Ευρωζώνης σε Credit Watch, καθώς αυτές παρέχουν τις εγγυήσεις για τις υποχρεώσεις του ταμείου. Η τοποθέτηση σε Credit Watch σημαίνει πως υπάρχει 50% πιθανότητα υποβάθμισης της αξιολόγησης βραχυπρόθεσμα. Σύμφωνα με τον οίκο, η αξιολόγηση του EFSF θα μπορούσε να υποβαθμιστεί κατά μία ή δύο βαθμίδες. Η χαμηλότερη αξιολόγηση θα εξαρτηθεί από το αν θα υποβαθμιστούν ή όχι οι έξι χώρες της Ευρωζώνης που διαθέτουν την κορυφαία αξιολόγηση «ΑΑΑ». Βάσει της ισχύουσας δομής του EFSF, εάν υποβαθμιστούν οι αξιολογήσεις «AAA» των εγγυητριών χωρών, η αξιολόγηση του ταμείου θα υποβαθμιστεί στην κατώτατη βαθμίδα που θα έχουν οι χώρες που προηγουμένως είχαν την ανώτατη αξιολόγηση.
Εμμεση προειδοποίηση στη Γαλλία απέστειλε και ο οίκος Fitch. Επισημαίνει ότι ναι μεν τα θεμελιώδη μεγέθη της γαλλικής οικονομίας στηρίζουν την αξιολόγηση «ΑΑΑ», ωστόσο η ικανότητα της γαλλικής οικονομίας να απορροφήσει μελλοντικά σοκ έχει σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί.
«Πέτρα του σκανδάλου» χαρακτηρίστηκε η πρωτοφανής απόφαση της Standard & Poor’s να βάλει στο στόχαστρό της προς πιθανή υποβάθμιση 15 συνολικά χώρες της Ευρωζώνης, ακόμη και αυτές με άριστη πιστοληπτική αξιολόγηση (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο). Ουσιαστικά, η S&P -που έθεσε τις χώρες αυτές υπό επιτήρηση- τους έδωσε προθεσμία μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής, στις 8 - 9 Δεκεμβρίου, να βρουν μια αξιόπιστη λύση, σε μια κρίση που θεωρεί συστημική και από την οποία καμία χώρα δεν θα μείνει αλώβητη. Σημειώνεται πάντως ότι η προειδοποίηση της S&P δεν αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς βρίσκονται ήδη υπό παρακολούθηση.
Ετσι, για την ιστορία, οι τρεις μεγάλοι αγγλοσαξονικοί οίκοι -Standard & Poor’s, Μoody’s και Fitch- επικρίθηκαν έντονα από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008 καθώς απέτυχαν να αξιολογήσουν σωστά τις υποχρεώσεις ενυπόθηκων δανείων (CBOS) των αμερικανικών τραπεζών. Τους τελευταίους μήνες, αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν επικρίνει τους οίκους αξιολόγησης. Αλλωστε, είναι προφανώς σκόπιμο να μη συνεχίσει να υπάρχει ένα διεθνές ολιγοπώλιο των τριών οίκων που καθιστά αναγκαία τη δημιουργία ενός οίκου αξιολόγησης με αυστηρά ευρωπαϊκή δομή.
Το να αφεθεί ένα ευρωπαϊκό κράτος να βρεθεί σε κατάσταση στάσης πληρωμών του χρέους του, θα έχει καταστροφικές συνέπειες ντόμινο επί των τραπεζών που διατηρούν κρατικούς ομολογιακούς τίτλους. Εάν ένα ευρωπαϊκό κράτος χρεοκοπήσει ή εάν κάνει στάση πληρωμών στο δημόσιο χρέος του, τότε η Ευρώπη θα υποχρεωθεί να διασώσει τις τράπεζες που διατηρούν ομόλογα του κράτους αυτού με βαρύ κόστος.
Υπό κανονικές συνθήκες, το ερώτημα πώς οι τράπεζες διαχειρίζονται το ρίσκο των εγγυήσεων που λαμβάνουν από τους άλλους χρηματοοικονομικούς ομίλους που συνεργάζονται δεν ενδιαφέρει τους κοινούς θνητούς. Ομως δεν ζούμε σε κανονικές συνθήκες. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας οι υπεύθυνοι διαχείρισης του ρίσκου στις τράπεζες βρέθηκαν αντιμέτωποι με σοκαριστικές δυσκολίες, γεγονότα που κανείς δεν περίμενε ότι θα συμβούν.
Ενα από τα κρίσιμα προβλήματά τους είναι τα κρατικά χρέη και ο κίνδυνος χρεοκοπιών κρατών. Μέχρι πρόσφατα, ακόμη και αφού είχε ξεσπάσει το δημοσιονομικό σοκ της Ελλάδας, οι τράπεζες στον δυτικό κόσμο δεν ανησυχούσαν και τόσο γι’ αυτά τα θέματα, καθώς θεωρούνταν απόλυτα βέβαιο ότι η πιστοληπτική ικανότητα των χωρών της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ ήταν απόλυτα ασφαλής.
πιο ριψοκίνδυνα από αυτά των αναδυόμενων χωρών. Η χώρα εδώ και πολλούς μήνες βρίσκεται στην κατηγορία noinvestment grade - περισσότερο γνωστή ως κατηγορία «σκουπίδια» (junk bond’s). Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα της Ζώνης του Ευρώ που υπέστη την ταπεινωτική μεταχείριση της υποβάθμισης στην κατηγορία των junk bond’s.
Λοιπόν, η Standard & Poor’s έθεσε σε καθεστώς επιτήρησης (Credit Watch) για πιθανή υποβάθμιση τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση «ΑΑΑ» και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Οπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο οίκος, η κίνηση αυτή αποτελεί αποτέλεσμα της τοποθέτησης των αξιολογήσεων των 15 χωρών της Ευρωζώνης σε Credit Watch, καθώς αυτές παρέχουν τις εγγυήσεις για τις υποχρεώσεις του ταμείου. Η τοποθέτηση σε Credit Watch σημαίνει πως υπάρχει 50% πιθανότητα υποβάθμισης της αξιολόγησης βραχυπρόθεσμα. Σύμφωνα με τον οίκο, η αξιολόγηση του EFSF θα μπορούσε να υποβαθμιστεί κατά μία ή δύο βαθμίδες. Η χαμηλότερη αξιολόγηση θα εξαρτηθεί από το αν θα υποβαθμιστούν ή όχι οι έξι χώρες της Ευρωζώνης που διαθέτουν την κορυφαία αξιολόγηση «ΑΑΑ». Βάσει της ισχύουσας δομής του EFSF, εάν υποβαθμιστούν οι αξιολογήσεις «AAA» των εγγυητριών χωρών, η αξιολόγηση του ταμείου θα υποβαθμιστεί στην κατώτατη βαθμίδα που θα έχουν οι χώρες που προηγουμένως είχαν την ανώτατη αξιολόγηση.
Εμμεση προειδοποίηση στη Γαλλία απέστειλε και ο οίκος Fitch. Επισημαίνει ότι ναι μεν τα θεμελιώδη μεγέθη της γαλλικής οικονομίας στηρίζουν την αξιολόγηση «ΑΑΑ», ωστόσο η ικανότητα της γαλλικής οικονομίας να απορροφήσει μελλοντικά σοκ έχει σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί.
«Πέτρα του σκανδάλου» χαρακτηρίστηκε η πρωτοφανής απόφαση της Standard & Poor’s να βάλει στο στόχαστρό της προς πιθανή υποβάθμιση 15 συνολικά χώρες της Ευρωζώνης, ακόμη και αυτές με άριστη πιστοληπτική αξιολόγηση (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο). Ουσιαστικά, η S&P -που έθεσε τις χώρες αυτές υπό επιτήρηση- τους έδωσε προθεσμία μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής, στις 8 - 9 Δεκεμβρίου, να βρουν μια αξιόπιστη λύση, σε μια κρίση που θεωρεί συστημική και από την οποία καμία χώρα δεν θα μείνει αλώβητη. Σημειώνεται πάντως ότι η προειδοποίηση της S&P δεν αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς βρίσκονται ήδη υπό παρακολούθηση.
Ετσι, για την ιστορία, οι τρεις μεγάλοι αγγλοσαξονικοί οίκοι -Standard & Poor’s, Μoody’s και Fitch- επικρίθηκαν έντονα από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008 καθώς απέτυχαν να αξιολογήσουν σωστά τις υποχρεώσεις ενυπόθηκων δανείων (CBOS) των αμερικανικών τραπεζών. Τους τελευταίους μήνες, αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν επικρίνει τους οίκους αξιολόγησης. Αλλωστε, είναι προφανώς σκόπιμο να μη συνεχίσει να υπάρχει ένα διεθνές ολιγοπώλιο των τριών οίκων που καθιστά αναγκαία τη δημιουργία ενός οίκου αξιολόγησης με αυστηρά ευρωπαϊκή δομή.
Το να αφεθεί ένα ευρωπαϊκό κράτος να βρεθεί σε κατάσταση στάσης πληρωμών του χρέους του, θα έχει καταστροφικές συνέπειες ντόμινο επί των τραπεζών που διατηρούν κρατικούς ομολογιακούς τίτλους. Εάν ένα ευρωπαϊκό κράτος χρεοκοπήσει ή εάν κάνει στάση πληρωμών στο δημόσιο χρέος του, τότε η Ευρώπη θα υποχρεωθεί να διασώσει τις τράπεζες που διατηρούν ομόλογα του κράτους αυτού με βαρύ κόστος.
Υπό κανονικές συνθήκες, το ερώτημα πώς οι τράπεζες διαχειρίζονται το ρίσκο των εγγυήσεων που λαμβάνουν από τους άλλους χρηματοοικονομικούς ομίλους που συνεργάζονται δεν ενδιαφέρει τους κοινούς θνητούς. Ομως δεν ζούμε σε κανονικές συνθήκες. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας οι υπεύθυνοι διαχείρισης του ρίσκου στις τράπεζες βρέθηκαν αντιμέτωποι με σοκαριστικές δυσκολίες, γεγονότα που κανείς δεν περίμενε ότι θα συμβούν.
Ενα από τα κρίσιμα προβλήματά τους είναι τα κρατικά χρέη και ο κίνδυνος χρεοκοπιών κρατών. Μέχρι πρόσφατα, ακόμη και αφού είχε ξεσπάσει το δημοσιονομικό σοκ της Ελλάδας, οι τράπεζες στον δυτικό κόσμο δεν ανησυχούσαν και τόσο γι’ αυτά τα θέματα, καθώς θεωρούνταν απόλυτα βέβαιο ότι η πιστοληπτική ικανότητα των χωρών της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ ήταν απόλυτα ασφαλής.
