Ο εμπνευστής των Βραβείων Γούλφσον εξηγεί γιατί υπέβαλε ως θέμα του διαγωνισμού την «αναίμακτη έξοδο μιας χώρας από το ευρώ»
Ανήκει στο στρατόπεδο εκείνων που δεν πίστεψαν ποτέ στο ευρώ. Ως «γνήσιος» Βρετανός εξάλλου θα ήταν περίεργο εάν ...... επικροτούσε τη δημιουργία του. Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι πως ο λόρδος Σάιμον Γούλφσον αποφάσισε να προσφέρει 250.000 λίρες σε όποιον παρουσιάσει το καλύτερο σχέδιο ομαλής διάσπασης της Ευρωζώνης.
Μιλώντας στην «Οικονομία», εξηγεί τους λόγους για τους οποίους πρότεινε το συγκεκριμένο θέμα στα φετινά «Βραβεία Γούλφσον», τη δεύτερη σημαντικότερη διάκριση στον τομέα της οικονομίας μετά το Νόμπελ. Πεπεισμένος πως «η δημιουργία του ευρώ θα οδηγούσε αργά ή γρήγορα σε κρίση χρέους», ο 45χρονος Γούλφσον θεωρεί πως η έξοδος από την Ευρωζώνη είναι μονόδρομος για χώρες όπως η Ελλάδα εάν αυτές θέλουν να τονώσουν την απασχόληση, ενώ υποστηρίζει πως η Αθήνα είναι όμηρος στη λεγόμενη «φυλακή του οφειλέτη».
Τι σας οδήγησε να υποβάλετε αυτό το θέμα στα Βραβεία;
Το γεγονός ότι κανένας δεν τολμάει να μιλήσει για τη διάσπαση της Ευρωζώνης τη στιγμή που μια τέτοια εξέλιξη θα είχε τεράστιες συνέπειες παγκοσμίως. Στόχος μας είναι να ανοίξει δημόσιος διάλογος γι’ αυτό το θέμα, έτσι ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε σενάριο.
Να υποθέσω ότι θεωρείτε τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι τώρα ανεπαρκή για την αντιμετώπιση της κρίσης;
Το πρόβλημα είναι ότι τα μέτρα αποτελούν μια βραχυπρόθεσμη απάντηση. Στην τελική, η χρηματοπιστωτική κρίση αφορά σε αριθμούς…, ενώ η ανεργία αφορά σε ανθρώπους. Τι είναι πιο σημαντικό; Φοβάμαι πως οι κυβερνήσεις, κυρίως σε Ελλάδα και Ισπανία, θα δυσκολευτούν πολύ να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας χωρίς να προχωρήσουν σε νομισματική υποτίμηση.
Αυτό θα τις οδηγήσει σε έξοδο από το ευρώ;
Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει τι θα γίνει. Αδιαμφισβήτητα οι οικονομικές δυνάμεις που παίζουν έναν ρόλο σε αυτή τη κρίση επιδιώκουν την καταστροφή του ευρώ. Αυτό που δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι τι θα κάνουν τελικά οι πολιτικές δυνάμεις, θα καταφέρουν να επιβληθούν στις αγορές; Εύχομαι να τα καταφέρουν.
Στο ερώτημα του διαγωνισμού δεν διευκρινίζεται εάν πρόκειται για έξοδο μιας χώρας από το ευρώ ή την ολοκληρωτική διάλυση της Ευρωζώνης.
Το αφήσαμε επίτηδες ανοιχτό. Τελικά, οι περισσότεροι προβλέπουν πως η αποχώρηση ενός μέλους θα οδηγήσει στη διάσπαση όλης της Ευρωζώνης και έχουν δίκιο. Εάν μια χώρα εγκαταλείψει το ευρώ, οι αγορές θα συμπεριφερθούν με τέτοιο τρόπο που θα καταστεί αδύνατο στις υπόλοιπες να παραμείνουν στην Ευρωζώνη.
Μπορεί τελικά η έξοδος να γίνει αναίμακτα;
Οχι. Ωστόσο, ο στόχος της νομισματικής υποτίμησης είναι ακριβώς να μοιραστεί το βάρος ανάμεσα στον δανειστή και τον δανειολήπτη. Εαν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, οι Ελληνες θα χάσουν ένα ποσοστό της αξίας των αποταμιεύσεών τους, ταυτόχρονα όμως οι Ευρωπαίοι θα αποδεχτούν ότι δεν μπορούν να πάρουν πίσω παρά μόνο μέρος των δανείων. Πολλά θα εξαρτηθούν και από το πώς θα διαχειριστούν την κατάσταση οι κυβερνήσεις όσων αποχωρήσουν. Για παράδειγμα, τι θα κάνει η Ελλάδα με το χρέος που υπόκειται στο βρετανικό δίκαιο; Αυτά τα ερωτήματα ήθελα να απαντήσουν οι διαγωνιζόμενοι.
Στις προτάσεις που υποβλήθηκαν, ποια παρουσιάζεται ως μεγαλύτερη πρόκληση για όποιον εγκαταλείψει το ευρώ;
Πρώτον, η βραχυπρόθεσμη φυγή κεφαλαίων κατά τη μεταβατική περίοδο. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι προτείνουν μια αιφνιδιαστική αποχώρηση. Δεύτερον, ο πληθωρισμός.
Το πλεονέκτημα υποτίμησης είναι ότι γίνεσαι πιο ανταγωνιστικός, γίνεσαι «φθηνός». Από την άλλη, όταν μια χώρα εισάγει πολλά προϊόντα, οι τιμές θα αυξηθούν.
Πιστεύετε πως το ενιαίο νόμισμα ήταν λάθος εξ αρχής;
Ναι. Οι χώρες με υψηλό πληθωρισμό δεν μπόρεσαν να υποτιμήσουν το νόμισμά τους κι έπαψαν να είναι ανταγωνιστικές. Την ίδια ώρα, οι χώρες του Βορρά, με δικλίδα ασφαλείας το ανελαστικό νόμισμα, άρχισαν να δανείζουν απεριόριστα στις χώρες του Νότου.
Τελικά, είστε καθόλου αισιόδοξος;
Οχι ιδιαίτερα. Το χρέος και τα ποσοστά ανεργίας δεν είναι βιώσιμα στον Νότο. Ταυτόχρονα, τα χέρια των κυβερνήσεων των χωρών αυτών είναι «δεμένα». Μου θυμίζει ένα γελοίο εγχείρημα της Αγγλίας τον 19ο αιώνα, τη «φυλακή του οφειλέτη».
Εαν είχες χρέος, πήγαινες φυλακή, αλλά κανένας δεν έμοιαζε να κατανοεί πως από εκεί δεν μπορούσες να βγάλεις χρήματα για να ξεπληρώσεις το χρέος σου! Εκεί βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα, στη «φυλακή του οφειλέτη».
Οι φιναλίστ
Εκτός Ευρωζώνης οι 5 προτάσεις που διεκδικούν το φετινό βραβείο
Ποιο είναι το καλύτερο σχέδιο ομαλής εξόδου από την Ευρωζώνη; Από τις 425 προτάσεις που διεκδικούν το Βραβείο Γούλφσον, η επιτροπή επέλεξε τους πέντε φιναλίστ υπογραμμίζοντας την ικανοποίησή της για τη μεγάλη ανταπόκριση και την έκπληξή της για τη συμβολή ακόμη και ενός… 11χρονου Ολλανδού! Ωστόσο, αυτό που προκαλεί ίσως μεγαλύτερη αίσθηση είναι πως οι πέντε προτάσεις υποβλήθηκαν από… Βρετανούς και Αμερικανούς, από οικονομολόγους δηλαδή εκτός Ευρωζώνης!
Οι περισσότερες προτάσεις τονίζουν την ανάγκη η αποχώρηση ενός μέλους από το ευρώ να προετοιμαστεί «σε συνθήκες άκρας μυστικότητας», ενώ μόνο δύο από αυτές αφήνουν περιθώριο επιβίωσης της Ευρωζώνης. Πρόκειται για την πρόταση της Κάθριν Ντομπς με τίτλο «Προσέγγιση στο ξεμπλέξιμο του ευρώ», που εισηγείται τη δημιουργία δύο διαφορετικής αξίας νομισμάτων (ένα ευρώ για τις αδύναμες χώρες και ένα για τις υπόλοιπες) και για την εργασία του Ρότζερ Μπουτλ από το Capital Economics με τίτλο «Εγκαταλείποντας το ευρώ, ένας πρακτικός οδηγός».
Αντιθέτως, η πρόταση «Σχεδιάζοντας μια ομαλή διάσπαση της ΟΝΕ» του Γιενς Νόρντβικ περιγράφει τα τέσσερα στάδια διάλυσης της Ευρωζώνης, ξεκινώντας από τη συμφωνία επί βασικών καθοδηγητικών αρχών για τη νομισματική μετατροπή τίτλων και υποχρεώσεων υπό εγχώριο και διεθνές δίκαιο.
Η χρήση παλαιότερων περιπτώσεων διάλυσης νομισματικών ενώσεων αποτελεί οδηγό για την πρόταση του Τζ. Τέπερ με τίτλο «Ενα αλφαβητάρι για τη διάλυση του ευρώ: πτώχευση, έξοδος και υποτίμηση η βέλτιστη λύση», ενώ ο Νιλ Ρέκορντ προτείνει τη σύσταση ειδικής ομάδας από τη Γερμανία για να διαχειριστεί τη διάλυση της Ευρωζώνης.
ΜΕΛΙΝΑ ΧΑΡΙΤΑΤΟΥ
xaritatou@pegasus.gr
